Op de formatietafel van de heren Remkes en Koolmees behoren in ieder geval de volgende onderwerpen te liggen: 1. Woningnood (ofwel waar haal ik zo snel 1 miljoen woningen vandaan); 2. Migratie (ofwel voldoet de B.V. Nederland aan vragen van EU); 3. De zorg (ofwel hoe gaat het ministerie om met het Coronavirus naast het griepvirus elk jaar); 4. Jeugdzorg (ofwel versoberen of het geld echt een label geven); 5. Lelystad Airport (ofwel snel opengooien of gebruiken als filmset); 6. Klimaat (ofwel met de blinddoek op dieren af blijven schieten of een hart voor het klimaat). Mogelijk zullen nog best wat andere zaken bij het kopje thee en de gevulde koek besproken worden.
Natura 2000
Een van de belangrijkste onderwerpen moet natuurlijk ook zijn hoe de B.V. Nederland omgaat met haar bedreigde natuur in Nederland. Gaat er nu echt gewerkt worden aan Dier en Welzijn – en dat is niet alleen op de kippenkwekerijen of in de slachterijen, maar ook in de vrije, wilde natuur – of worden de groene parken gewoon volgebouwd, zoals Caroline van der Plas voorstelde om met een deel van het gebied in de Oostvaardersplassen te doen. Op die manier zou men ‘van de ellende’ af zijn.
De B.V. Nederland schijnt 162 Natura 2000-gebieden te hebben. Dit netwerk bestaat uit gebieden die zijn aangewezen onder de Vogelrichtlijn en onder de Habitatrichtlijn. De beide richtlijnen zijn belangrijke instrumenten om de Europese biodiversiteit te waarborgen. Daarbij is geselecteerd op basis van het vóórkomen van soorten en habitattypen die vanuit Europees oogpunt bescherming nodig hebben. Een land meldt onder de Habitatrichtlijn een gebied aan bij de EU, die vervolgens het gebied op de lijst van beschermde gebieden plaatst.
Dit is in Nederland gebeurt voor de gebieden op het land en langs de kust in 2003 en de gebieden verder op de Noordzee in 2008. Daarna heeft de minister van LNV het gebied aangemerkt als Natura 2000-gebied onder Nederlandse wetgeving (Wet Natuurbescherming). De EU heeft de Vogelrichtlijn vastgesteld in 1979 en de Habitatrichtlijn in 1992. De B.V. Nederland heeft de beide richtlijnen omgezet in nationale wetgeving middels de Wet Natuurbescherming.
De Europese Vogelrichtlijn heeft betrekking op het instandhouden van alle natuurlijk in het wild levende vogelsoorten. Het betreft hierbij om bescherming, het beheer en de regulering van deze soorten (art.1 lid 1). De richtlijn is van toepassing op vogels, hun eieren, hun nesten en hun leefgebieden (art.1 lid 2). Tevens worden maatregelen getroffen om de populatie van in de art 1 bedoelde soorten op niveau te houden (art. 2), en worden alle maatregelen genomen om voldoende gevarieerdheid van leefgebieden en omvang te beschermen, in stand te houden of te herstellen (art. 3).
In de Habitatrichtlijn is sprake van het doel om bij te dragen tot het waarborgen van de biologische diversiteit door het instandhouden van de natuurlijke habitats en de wilde flora en fauna op het Europese grondgebied (art. 2 lid 1). Tevens wordt er gewerkt aan een coherent Europees ecologisch netwerk van speciale beschermingszones, Natura 2000 genaamd (art 3. lid 1).
Doordat de Wet Natuurbescherming werd ingevoerd, werden de taken en bevoegdheden voor de bescherming van natuurgebieden en planten- en diersoorten, van het Rijk overgedragen aan de provincies. Hierbij kregen de provincies de regie over het natuurbeleid in de regio en zorgen ze voor vergunningen en ontheffingen.
Vanuit de EU zijn er strenge natuurbeschermingswetten. Het Natura 2000-netwerk omvat 26.000 beschermde gebieden. Het grootste netwerk in zijn soort wat bescherming biedt aan de meest bedreigde plant- en diersoorten in Europa. Qua beschermde wilde vogels zijn dat zo’n 500 soorten en zo’n 5.300 beschermde gebieden. Qua habitats worden zo’n 1.500 zeldzame en bedreigde planten en dieren en 230 habitats, waaronder hooilanden, heidegebieden en kwelders beschermd.
Voor de B.V. Nederland vallen 500 van de 36.000 soorten (planten- en diersoorten) onder de bescherming van de Wet Natuurbescherming. Hierin worden verboden genoemd om bepaalde planten te verwijderen en het verstoren en doden van sommige dieren. Dit laatste zou mogelijk kunnen worden gemaakt onder bepaalde omstandigheden. In dat geval is een ontheffing nodig.
Oostvaardersplassen
In de provincie Flevoland zijn een aantal gebieden aangemeld als Natura-2000 gebieden. Dit zijn Eemmeer & Gooimeer Zuidoever; IJsselmeer; Ketelmeer & Vossemeer; Lepelaarplassen; Markermeer & IJmeer; Oostvaardersplassen; Veluwerandmeren; Vollenhovermeer; Zwarte Meer.
Het gebied de Oostvaardersplassen is een van de grootste en belangrijkste natuurgebieden van Flevoland. Tussen Lelystad en Almere is het een groot moerasgebied waar duizenden vogels hun rustplek vinden tijdens de trek van het Hoge Noorden en Afrika en vice versa.
Daarnaast leven er Heckrunderen, Konikpaarden en edelherten, die zorgen om het gebied open te houden door het eten van opkomende jonge boompjes en struiken. Dit is belangrijk – zoals de provincie Flevoland aangeeft – voor verschillende vogelsoorten. Hiermee wordt meteen duidelijk aangegeven dat de vogelsoorten belangrijker zijn dan de grote grazers in hetzelfde gebied.
Dit is ook terug te vinden op de site van de overheid over Natura 2000. De status van de Oostvaardersplassen is ‘Vogelrichtlijn’ en niet ‘Vogelrichtlijn en Habitatrichtlijn’. Terwijl in de beschrijving wordt gesproken over de andere dieren. Zo geeft men aan dat het gebied bestaat uit een moerasgebied omgeven met dijken. Een gebied met enkele uitgestrekte, ondiepe waterpartijen en eindeloze rietvelden. En ook hier spreekt men weer over de vogels, zoals talloze moerasvogels die er broeden en trekvogels zoals sterns, steltlopers, ganzen en eenden. Daarna – eindelijk – geeft men aan dat een deel van het gebied bestaat uit verruigde graslanden en plaatselijk het karakter heeft van een savanne. Het gebied wordt gedomineerd door grote of minder grote grazers, zoals Heckrunderen, Konikpaarden, edelherten, reeën en ganzen.
Staatsbosbeheer beheert 130 van de 162 Natura 2000-gebieden van Nederland – helemaal of gedeeltelijk -. En op de site van Staatsbosbeheer worden voorbeelden van gebieden aangegeven, zoals gebieden met zeldzame en karakteristiek vegetatietypen, weidevogelterreinen, wetlands met grote aantallen overwinterende vogels, onbewoonde eilandjes, bossen en heideterreinen met vele soorten vogels, diverse paddenstoel paradijzen.
Voor de Oostvaardersplassen is door de provincie Flevoland en het ministerie van Economische Zaken het Natuurplan 2000-beheerplan Oostvaardersplassen in oktober 2015 vastgesteld. Een flink boekwerk van 150 pagina’s.
Nauwelijks een woord te vinden over de grote grazers. In de inleiding kan men vinden dat er grote grazers voorkomen in het grazige deel van de Oostvaardersplassen. In hoofdstuk 2.4 wordt dan nog wel gesproken over de relatie tussen Natura 2000-doelen en grote herbivoren. Hier en daar komt nog wel een keer het woord ‘grote herbivoren’ tegen, maar het hele document ademt de Vogelrichtlijn uit.
Niets of nauwelijks wat te vinden over aantallen van de grote grazers. Echter er is wel wat terug te vinden in andere documenten van de provincie, o.a. in de notitie (17 november 2020, Registratienummer 2667356) “Grote grazers in de Oostvaardersplassen”. In deze notitie wordt duidelijk aangegeven wat het beleid van provincie, ministerie en uitvoerende organisatie Staatsbosbeheer is en dat is “ … De provincie Flevoland stelde in 2018 nieuw beleid voor het gebied tussen Lelystad en Almere vast. Stap voor stap wordt o.a. het aantal grote grazers teruggebracht. Het doel? De Oostvaardersplassen verder laten groeien als rijk vogelgebied met ruige natuur. Het daadwerkelijke effect van de combinatie van drie grote grazers op de Natura 2000-doelen in de OVP zal de toekomst uitwijzen. Hier valt meer over te zeggen nadat de gewenste populatieomvang grote grazers is bereikt en het effect meetbaar is op het beheer en de ecologische ontwikkeling van het gebied … “
In normaal Nederlands betekent dit dat er de laatste tijd nogal wat grote grazers zijn geslacht. De laatste slacht was die van de 29 Konikpaarden die te opdringerig zijn geworden volgens Staatsbosbeheer.
Daarentegen het Natura 2000-gebied De Veluwe; hierbij is de status Habitatrichtlijn en Vogelrichtlijn. De belangrijkste natuurwaarden zijn de zandverstuivingen. Beschermd zijn bomen, bloemen en mossen. Maar ook worden de grote grazers niet of nauwelijks genoemd.
Hoe is het mogelijk dat de B.V. Nederland grote grazers wil hebben – zoals in de Oostvaardersplassen en op de Veluwe – maar nauwelijks er wat over wil zeggen, laat staan het werk wil verrichten dat nodig is. Natuurlijk is het makkelijker om wilde trekvogels te hebben, ze gaan en ze komen. Grote grazers planten zich voort en er komen er steeds meer en dat is lastig voor de gebieden – volgens de organisaties -, maar enig inzicht in anticonceptie is nauwelijks aanwezig.
De provincie geeft zelf (s) aan in de notitie: “ … Toen het aantal grote grazers de afgelopen jaren groeide, kwam de biodiversiteit van de Oostvaardersplassen in het gedrang. De grote aantallen edelherten zorgden ervoor dat het halfopen landschap veranderde in een monotone, uitgestrekte grasvlakte. Waar bomen, struiken, riet en ruigte nagenoeg ontbreken. In de winterperiode was er te weinig voedsel voor de grote grazers … De afgelopen jaren is hard gewerkt aan een oplossing. Commissie Van Geel presenteerde in 2018 in haar rapport perspectieven voor de verdere ontwikkeling van het gebied. Voor het Natura 2000-gebied de Oostvaardersplassen geldt een brede doelstelling: allereerst de vogels, maar ook natuurbeleving, recreatie en landschap. Ook adviseert de commissie aanpassingen in het beheer van de grote grazers … “
(Bronnen: Europa.eu, Vogelbescherming, BIJ12, Overheid, Provincie Flevoland, Staatsbosbeheer, Onafhankelijke Burger Journalistiek, lelystad.nieuws.nl)
Henny A.J. Kreeft
Onafhankelijke Burger Journalistiek
© Khamakar News Agency / 02.12.2021
Onafhankelijke Burger Journalistiek 