De Rijksoverheid heeft jaren geleden besloten dat Jeugdzorg een taak van de gemeenten wordt. Hierdoor ging de hulp geregeld worden door de gemeenten en kregen de gemeenten budget van het Rijk hiervoor. Nu blijkt – middels een onderzoek van NOS – dat een deel van de bijna 750 miljoen euro voor de tekorten in de Jeugdzorg, ‘verdwijnt naar andere zaken’.
Rondgang NOS
De NOS heeft een rondgang gedaan langs alle 352 Nederlandse gemeenten; hiervan heeft ruim de helft gereageerd op de gestelde vragen. De gemeenten hebben aangegeven dat een deel van de 1.3 miljard die gemeenten krijgen voor de tekorten in de Jeugdzorg, wordt uitgegeven aan andere zaken. Op Prinsjesdag werd nog aangegeven dat er 1.3 miljard euro extra zou vrijkomen voor de Jeugdzorg.
De gemeenten hebben echter aangegeven dat het ‘geld voor Jeugdzorg’ gebruikt worden om de gaten in de begroting dicht te maken. Die gaten zijn juist ontstaan door de hoge kosten in de Jeugdzorg.
Een derde deel van de gemeenten geeft aan dat het geld voor Jeugdzorg voor maar een deel aan Jeugdzorg wordt besteed. Het is zelfs zo erg, dat drie procent van de gemeenten die de vragenlijst hebben ingevuld, het geld helemaal niet aan de Jeugdzorg te besteden.
Wetgeving
Het Rijk heeft op haar site aangegeven dat de gemeenten verantwoordelijk zijn voor de Jeugdhulp. Een gemeente kan de zorg dichter bij de inwoners organiseren. Dit kan gebeuren met ondersteuning van gezinnen bij werk, inkomen en schulden. Dat staat weergegeven in de Jeugdwet.
Daardoor zijn gemeenten verantwoordelijk voor het beschikbaar stellen van alle vormen van Jeugdhulp. Hierbij valt te denken aan hulp aan huis bij problemen binnen het gezin, naast psychische en gedragsproblemen van kinderen en jongeren. Het staat zelfs in de wet dat de gemeenten de plicht hebben om jeugdhulp en ondersteuning te bieden. Hierbij denkt men aan jongeren met een beperking, stoornis, aandoening of opgroeiproblemen. Die plicht wordt de jeugdhulpplicht genoemd. Hierdoor moeten gemeenten in ieder geval:
1. advies geven aan de jongere welke hulp het beste zou passen;
2. samen met de jongere de juiste vorm van jeugdhulp kiezen en
3. er voor zorgen dat de gekozen jeugdhulp ook echt beschikbaar is.
Vernieuwing in de Jeugdzorg
De opzet is altijd geweest om de Jeugdzorg te verbeteren. Dit zou gebeuren door samenwerking tussen de Rijksoverheid, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), jeugdhulpaanbieders, jeugdhulp professionals en cliënten. De doelen voor 2018 – 2021 zijn vastgesteld in het Actieprogramma Zorg voor de Jeugd. Hierin staat o.a. ’Betere toegang tot Jeugdhulp’.
Vastgelegd is dat de gemeenten gezinnen middels lokale teams ondersteunen met passende zorg. Deze teams werken samen met huisartsen, scholen, jeugdgezondheidszorg en jeugdbescherming. Tevens heeft het kabinet daarbij aangegeven dat er tot en met 2021 ruim 1 miljard extra naar de jeugdzorg zou gaan. Gemeenten krijgen hierdoor extra budget om hulp en ondersteuning te geven aan kwetsbare jongeren. Dit is vastgelegd in de goedgekeurde begroting van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport voor 2020. Tenslotte is het kabinet van mening dat de organisatie Jeugdzorg verbeterd moet worden.
Geld verdwijnt
Gezien het feit dat het geld dat beschikbaar is gesteld, niet geoormerkt is door het kabinet – ofwel er hangt geen label aan ‘Jeugdzorg’ – kan elke gemeente het gebruiken waar het voor ‘nodig’ is. Of zoals demissionair staatssecretaris Blokhuis van Volksgezondheid aan NOS meldde dat het mogelijk is om het extra budget aan andere maatschappelijke doelen te besteden, “zeker omdat gemeenten jarenlang meer aan de Jeugdhulp hebben uitgegeven”.
Er is een gemeente geweest die het geld investeerde in een cultureel centrum, terwijl een andere gemeente het gebruikt(e) voor onderhoud aan wegen. Nogal wat gemeenten melden dat het geld ingezet is of wordt voor de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO). Hieronder valt bijvoorbeeld hulp in het huishouden.
Er zijn verschillende soorten overzichten gemaakt, o.a door het CBS. In een van die overzichten van het CBS valt op te merken, dat de groep met de meesten jongeren in de periode 2015-2020 voor Jeugdzorg, de groep van 4 tot en met 11 jaar is geweest. Daarna de groep van 12 tot en met 17 jaar.
Jeugdzorg Nederland
De organisatie Jeugdzorg Nederland heeft ondertussen flink aan de bel getrokken, maar of het kabinet – welk dan ook – zelfs het nieuwe kabinet, hier naar zal luisteren is een vraag van een andere categorie. Volgens Jeugdzorg Nederland (JN) heeft het kabinet met de Miljoenennota en begroting geen knopen doorgehakt over het budget voor Jeugdzorg na 2022. JN heeft aangegeven dat ze afspraken wil maken met de gemeenten over structurele oplossingen voor de knelpunten in de Jeugdzorg. Maar hiervoor moeten de gemeenten wel weten waar ze aan toe zijn en dat is dus niet gebeurd. Structurele oplossingen worden doorgeschoven naar een mogelijk volgend kabinet. Met de snelheid van formeren zal dat kabinet er niet zo snel komen, terwijl er enorme problemen zijn in de Jeugdzorg die schreeuwen om oplossingen, snelle acties. Al was het maar dat het budget uitgebreid wordt en aangewend voor de Jeugdzorg. Uitstel van de formatie betekent domweg dat kwetsbare gezinnen en kinderen de dupe zijn, als ze het al niet zijn.
En ondertussen gaan gemeenten door met het dichten van financiële gaten in de begroting. Geld dat nodig is voor Jeugdzorg. Sinds 2015 zijn de gemeenten verantwoordelijk voor Jeugdzorg. Met die toenmalige overheveling werd ook meteen flink bezuinigd. Hierdoor is een Jeugdzorg ontstaan met financiële en personele tekorten, hoge werkdruk en te hoge administratieve lasten. Er is een zaak aangespannen door de gemeenten tegen de Rijksoverheid, omdat ze vonden dat er te weinig geld kwam. Daarna kwam het kabinet met de toezegging van 1.3 miljard euro. Echter de meeste gemeenten geven nog steeds aan dat voor een verbetering van de Jeugdzorg, structurele middelen nodig zijn.
(Bronnen: NOS, MSN, Rijksoverheid, CBS, Jeugdzorg Nederland, GGZ NIeuws)
Henny A.J. Kreeft
Onafhankelijke Burger Journalistiek
© Khamakar News Agency / 12.10.2021
Onafhankelijke Burger Journalistiek 